Het project Kribverlaging Waal fase III maakt deel uit van het Programma Ruimte voor de Rivieren. Dit programma is in werking gesteld vanwege de stijgende overstromingskans vanuit de Nederlandse rivieren. De grote rivieren worden al decennialang in toom gehouden door steeds hogere dijken die de vrij stromingsruimte beperken. Vlak achter deze dijken is de bodem veelal gedaald en wonen steeds meer mensen en is er ook meer bedrijvigheid. Daarnaast regent het in en rond het stromingsgebied van de grote rivieren steeds vaker en heftiger en komt er ook meer smeltwater vrij. Al deze factoren zorgen ervoor dat het Nederlands stromingsgebied van de grote rivieren te maken heeft met toenemende waterafvoer (ook van uit het buitenland). Door dit toenemende wateraanbod loopt het stromingsgebied sneller vol met alle overstromingsrisico’s van dien. Het is dus tijd om maatregelen te treffen om overstromingen zoveel mogelijk te voorkomen.
Project
Kribverlaging Waal fase III
Aannemer
Combinatie Van den Herik- Boskalis
Opdrachtgever
Rijkswaterstaat
Looptijd
Augustus 2013 - eind 2015
De scope van het project bestaat uit de volgende werkzaamheden:
De verlaging van ruim 250 kribben tussen Wamel en Gorinchem (rivierkilometer 911,5 en 952,6) met ongeveer één meter moet ervoor gaan zorgen dat bij hoge waterstanden het water makkelijker afgevoerd kan worden. De kribben kwamen in de afgelopen decennia door de erosiewerking van het water op grote delen van de Waal steeds hoger te liggen in verhouding met de waterbodem. Hierdoor zijn ze in de loop van de tijd een steeds groter obstakel gaan vormen in de waterafvoer.
Tussen Wamel en Ophemert zijn de kribben over een lengte van circa 7 kilometer volledig verwijderd. In plaats daarvan zijn 2 langsdammen aangelegd. Dit zijn verhoogde dammen die parallel aan de oever liggen, met daartussen een nevengeul met natuurvriendelijke oevers. De aanleg van langsdammen van dit formaat is nieuw en experimenteel in Nederland. Dit maakt het project bijzonder en uitdagend. Door de aanpassingen van de kribben en de inpassing van de langsdammen kan de hoogwaterstand op de Waal met gemiddeld 6 tot 12 centimeter verlaagd worden.
ARA Adviesburo was van maart 2013 tot eind 2015 in dienst van de combinatie Van den Herik Kust- en Oeverwerken B.V. en Boskalis B.V. binnen het project werkzaam op het gebied van Vergunningen & Ruimtelijke Ordening en Ecologie.
Op het gebied van Vergunningen & Ruimtelijke Ordening fungeerde het vergunningenmanagement als belangrijk sleutelproces binnen het project. Uit analyse van historische waterstandgegevens bleek dat slechts enkele maanden per jaar gewerkt kon worden aan de kribverlaging. Plotseling optredende hoge waterafvoeren speelden hierbij een belangrijke rol. Dit beperkte niet alleen de uitvoeringstijd, maar ook de locaties waar gewerkt kon worden. Binnen het project was het daarom noodzakelijk een dynamische planning te hanteren, zodat in tijd en locatie met de uitvoering geschoven kon worden. Hierbij was het van groot belang dat de noodzakelijke vergunningen, toestemmingen en ontheffingen tijdig werden verkregen, maar qua voorschriften ook voldoende flexibel waren om in deze dynamiek te kunnen voorzien. Een kunst op zich zonder een vastgelegde planning en uitvoeringsmethode, waarbij ook nog eens sprake was van vele belanghebbenden (waaronder omwonenden, gemeenten, waterschappen en provincies). Door betrokken te zijn bij de interne organisatie van de Combinatie konden wij anticiperen op veranderingen in planning en uitvoeringslocaties en konden wij de Combinatie adviseren bij het nemen van beslissingen, zodat vergunningen tijdig verkregen werden en uitvoering niet stagneerde. Om alles in goede banen te leiden houdt ons Team Vergunningen & Ruimtelijke Ordening een gedetailleerd vergunningenregister bij. Op deze manier is voor onszelf en onze opdrachtgever ten alle tijden duidelijk waar we staan binnen het vergunningenproces, maar ook wat planning veranderingen aan Vergunningtechnische consequenties met zich meer brengt. Per vergunning, locatie en activiteit wordt de voortgang nauwkeurig bijgehouden. Dit maakt ons proces navolgbaar en maakt het bovendien dus mogelijk actief in te spelen op nieuwe ontwikkelingen.
De uiterwaarden van de Waal waarlangs de werkzaamheden plaatsvonden worden gekenmerkt door een half natuurlijk, half agrarisch landschap en een grote benuttingsdiversiteit over het gehele traject. Tijdens de werkzaamheden werd gewerkt in twee Natura 2000-gebieden, namelijk het gebied ‘Uiterwaarden Waal’ en bij Zaltbommel in ‘Loevestein, Pompveld & Kornsche Boezem’. Deze uitgestrekte natuurgebieden kenmerken zich door aanwezigheid van bijzondere leefgebieden van planten en dieren die afhankelijk zijn van bijvoorbeeld frequent overstroomd terrein, fijnzandige stranden, voedselrijke weiden, bosrijk moerasgebied of het stortsteenpakket op de kribben zelf.
Om ervoor te zorgen dat planten, dieren én hun leefgebieden zo min mogelijk verstoring ondervonden van de werkzaamheden en dat bij uitvoering voldaan werd aan natuurwetgeving voerde ons Team Ecologie de coördinatie op het gebied van ecologie uit. Hiervoor hebben wij het ecologisch werkprotocol opgesteld, wat extra belangrijk was gezien de dynamische planning. Op basis van het werkprotocol konden, afhankelijk van de voorkomende natuurwaarden, de uitvoeringsperiode en de locatie de maatregelensets geselecteerd worden. Zodoende konden de uitvoerders in één oogopslag de juiste maatregelen zien om de natuur tijdens de werkzaamheden te beschermen. Ook hebben onze ecologen voorafgaand aan de uitvoering, werkterreinen geïnspecteerd en vrijgegeven.
De verspreidingskaarten en maatregelensets werden regelmatig bijgewerkt, zodat de Combinatie steeds op de hoogte werd gehouden van de actuele situatie. In de Natura 2000-gebieden waar kwetsbare natuur aanwezig is in de vorm van onder andere zachthoutooibos, stroomdalgrasland en glanshaverhooiland, werd extra begeleiding gegeven om de werkzaamheden te sturen. Zo werden afspraken gemaakt met de uitvoeringstak om te voorkomen dat de gebiedstypen niet betreden werden of op andere wijze beschadigd raakten. Met betrekking tot de locaties van de beschermde gebiedstypen en de te nemen maatregelen vond overleg plaats en was zo nodig een van onze ecologen in het veld aanwezig om de werkzaamheden van uit ecologisch perspectief te sturen.
Wij zijn er trots op dat ondanks de dynamische planning toch alle benodigde vergunningen en toestemming tijdig zijn verkregen. Samenwerking binnen de Combinatie en vertrouwen in de combinatie, mede bewerkstelligd door onze vergunningenspecialist en ecologen, was hierbij onmisbaar. Daarnaast konden wij door de intensieve betrokkenheid bij het uitvoeringsproces en de vrijgaven die vooraf door onze ecologen uitgevoerd werden, bij voortduring waarborgen dat aanwezige zeldzame planten en kwetsbare vegetaties tijdens uitvoering ontzien werden. Door voor en tijdens de uitvoering goed rekening te houden met de aanwezige natuur is de kans op voorspoedige natuurontwikkeling na afronding van het project optimaal.
Heeft u behoefte aan een partij die u ontzorgt op het gebied van Vergunningen & Ruimtelijke Ordening en Ecologie? Kijk dan bij onze werkgebieden wat wij voor u kunnen betekenen. Nieuwschierig geworden naar andere projecten die wij hebben gedaan? Kijkt u dan bij onze andere referentieprojecten.
Meer weten over dit project? Neem contact met ons op
