In 2011 werden bij de voorbereiding van het project Zomerbedverlaging Beneden-IJssel bij Kampen drie scheepswrakken gevonden: een Aak-achtige, een Punter-achtige en een Koggeschip uit begin van de 15e eeuw. De drie gevonden schepen zijn vermoedelijk bewust bij Kampen afgezonken om een van de geulen van de IJssel af te schermen tegen de stroming en zo de verzanding van de IJssel tegen te gaan.
Nader onderzoek in 2012 wees uit dat de vindplaats een bijzondere historische en archeologische waarde heeft. Koggeschepen speelden in het maritieme verleden van Nederland en met name voor Hanzesteden, zoals Kampen, een belangrijke rol. Met koggeschepen vond in de late middeleeuwen binnenlandse handel plaats met het achterland van de Rijn. Ook internationaal werd via de Noord-, Oost- en Zuiderzee gehandeld in onder andere zout, wijn, graan en wol. De gevonden kogge benadrukt de rol van Kampen in deze tijd als belangrijke handelsbasis in Nederland. Daarnaast is het koggeschip bijzonder goed bewaard gebleven. Het bewust laten zinken van het schip en het feit dat het wrak zich in zoetwater bevindt, heeft hierin waarschijnlijk een grote rol gespeeld. Naast de mogelijkheid om dit historisch bijzonder waardevolle scheepswrak te kunnen onderzoeken en conserveren, was de berging nodig om aansluitend het project Ruimte voor de Rivier IJsseldelta (onderdeel van het Programma Ruimte voor de rivieren) uit te kunnen voeren waarbinnen ook het project zomerbedverlaging Beneden-IJssel viel.
Project
Berging IJsselkogge
Aannemer
Infram - Vestigia
Opdrachtgever
Rijkswaterstaat
Looptijd
mei 2014 - eind 2014
De scope van het project omvatte het uitvoeren van de voorbereidende werkzaamheden voor de berging van de IJsselkogge. Het samenwerkingsverband Infram – Vestigia dat deze opdracht mocht uitvoeren had eerder al een belangrijke bijdrage geleverd aan Ruimte voor de Rivierprojecten Ontpoldering Noordwaard en Kribverlaging Waal. De Combinatie heeft ook ervaring met archeologische werkzaamheden bij grote projecten, zoals onder meer de Hanzelijn en HSL-Zuid en bij water-archeologieprojecten, zoals de Maasvlakte II en de Markerwadden. Bij de voorbereiding werden verschillende nationale en internationale experts in onderwateropgravingen betrokken om de verschillende mogelijkheden van berging in kaart te brengen.
Een onderdeel van de voorbereiding betrof het beoordelen of, en zo ja, welke vergunningen voor uitvoering van dit uitdagende archeologische bergingsproject noodzakelijk zijn. Ons Team Vergunningen & Ruimtelijke Ordening heeft daarom voor de combinatie Infram – Vestigia het vergunningenmanagement uitgevoerd en het vergunningenmanagementplan opgesteld. Om te beoordelen welke uitvoeringsvergunningen, ontheffingen, beschikkingen, werkplannen en meldingen noodzakelijk zijn en welke planning hiervoor gehanteerd moest worden, was nauwe samenwerking met de combinatie noodzakelijk.
Voor het Ruimte voor de Rivier-project IJsseldelta zijn reeds diverse vergunningen verleend. In het vergunningenmanagementplan is beschreven welke eisen uit de reeds verleende vergunningen voor het bergen van de IJsselkogge van toepassing zijn. In het vergunningenmanagementplan is verder inzichtelijk gemaakt welke vergunningen nog verkregen moeten worden en wat hiervoor de procedures zijn. Het vergunningenmanagementplan verschaft zo helderheid over de volledige vergunningtechnische context waarin de berging uitgevoerd moet worden.
Na een zorgvuldige projectvoorbereiding ging de aanbesteding voor het bergen van de scheepswrakken van start. Het schip is op 10 februari 2016 geborgen en de vondsten van de IJsselkogge waren te zien in het Stedelijk Museum Kampen. Momenteel wordt nog gewerkt aan het restaureren van het schip, zodat deze ook tentoongesteld kan worden.
Wij zijn er trots op een bijdrage te hebben kunnen leveren aan de berging van dit historisch waardevolle object. Bij een onderwaterberging komt veel kijken en de hiervoor noodzakelijke vergunningen zijn misschien niet het eerste waaraan gedacht wordt. Toch zijn deze vergunningen een onmisbaar onderdeel van het project om alle werkzaamheden te legitimeren. Wij hebben met enthousiasme gewerkt aan het tot stand brengen van de wettelijke basis voor het bergen van de IJsselkogge en zien uit naar het moment dat de IJsselkogge tentoongesteld kan worden, zodat iedereen dit bijzondere schip kan bewonderen.
De foto's op deze pagina zijn afkomstig van KampenOnline.
Heeft u behoefte aan een partij die u ontzorgt op het gebied van Vergunningen & Ruimtelijke Ordening in de planfase van uw project? Kijk dan bij ons werkgebied Vergunningen & Ruimtelijke Ordening wat wij voor u kunnen betekenen.
Meer weten over dit project? Neem contact met ons op
