30-09-2020 | Ecologie
Het is alweer eind september, daarmee komt het broedseizoen (globaal maart t/m augustus) voor dit jaar weer ten einde. Of toch niet? Het broedseizoen is de periode waarin vogels baltsen en paren, nesten bouwen, eieren leggen, broeden en hun jongen grootbrengen totdat deze uitgevlogen zijn. In dit artikel leggen we uit waarom een ‘vast’ broedseizoen eigenlijk niet bestaat en waarom er ‘globaal’ voor de periode staat.
We zeggen altijd dat het broedseizoen ‘globaal’ in maart begint. Vogels hebben echter geen kalender in hun vogelhuisjes hangen en in het begin van het jaar krijgt niet elke vogel op hetzelfde tijdstip de lente in z’n bol! Waar aalscholvers tijdens zachte winters al in december op hun nesten zijn waargenomen, beginnen andere soorten pas halverwege mei met broeden als het warmer wordt en het insectenaanbod toeneemt. Daarnaast moeten de trekvogels eerst in ons land arriveren na lange trektochten vanuit Afrika.
Met het ten einde komen van de zomer in september, komt ook het globale broedseizoen ten einde. Net als de start, ligt het einde van het broedseizoen niet vast. De duur van het broedseizoen hangt onder andere af van lokale omstandigheden. Zoals een gunstig voedselaanbod, wat weer afhangt van de weersomstandigheden waar insecten gevoelig voor zijn. Omdat deze omstandigheden per jaar anders zijn, is de duur van het broedseizoen ook ieder jaar anders!
Elke soort houdt z’n eigen maatstaven aan om te bepalen of er nog een extra legsel gemaakt kan worden. Trekvogels stoppen vaak eerder, omdat ze weer op tijd vertrekken naar het zuiden. Zo werd het begin augustus op plekken waar gierzwaluwen broeden ineens heel stil. Ook andere trekvogels zijn ons land in augustus al aan het verlaten, terwijl andere soorten nog een nieuw legsel starten in augustus. Stadsduiven maken het menig stadsbewoner en uitvoerder al helemaal niet makkelijk, zij broeden nagenoeg het gehele jaar!
Voor onze ecologen is het broedseizoen net als voor vogels een drukke periode. Alle vogelsoorten die in Nederland in het wild voorkomen zijn namelijk beschermd onder de Wet natuurbescherming. Nesten mogen daarnaast niet beschadigd, vernietigd of weggehaald worden tot ze niet meer in gebruik zijn. Een uitzondering geldt voor ‘jaarrond beschermde nesten’ welke ook buiten het broedseizoen beschermd zijn. Dit zijn bijvoorbeeld nesten van zwaluwen, uilen, roofvogels en huismussen.
In het broedseizoen voeren we regelmatig inspecties uit om te controleren of werkterreinen geschikt zijn als broedlocatie en of er al nesten aanwezig zijn. Door het treffen van (preventieve) maatregelen kan er voorkomen worden dat vogels zich vestigen of verstoord worden door de werkzaamheden. Zo hebben we dit jaar onderzoek uitgevoerd naar de (jaarrond beschermde nesten) van de grote gele kwikstaart. Verder zijn we diverse nesten tegen gekomen op en nabij werkterreinen, bijvoorbeeld van een witte kwikstaart op een zeesteiger boven de Oosterschelde, zoals te zien is op de foto.
Door het huidige herfstachtige weer en de winter in aantocht is de kans klein dat er nog gebroed wordt. Maar je weet het nooit. Mocht er nog een week komen met hogere temperaturen en zon dan houden onze ecologen de meest eigenwijze vogels in ieder geval goed in de gaten!
Meer weten over het broedseizoen? Stuur Jan Janse een bericht