05-07-2022 | Ecologie
Wanneer werkzaamheden worden verricht in watergangen, moet er rekening gehouden worden met de aanwezigheid van in het water levende diersoorten, zoals vissen en amfibieën. Zeker wanneer de watergang gedempt wordt of (deels) tijdelijk drooggezet wordt. Waarmee moet er zoal rekening gehouden worden wanneer een watergang gedempt of tijdelijk drooggezet wordt?
In watergangen leven veel diersoorten, waaronder vissen en amfibieën. Wanneer aanwezige vissen, kikkers, padden en salamanders niet goed kunnen vluchten naar een veilige en geschikte omgeving, zijn maatregelen nodig. Het dempen of deels droogzetten van een watergang kan vanwege de bescherming van vissen en amfibieën een lang voortraject hebben. Zo kan het nodig zijn om een ontheffing aan te vragen wanneer overtreding van de Wet natuurbescherming (Wnb) niet voorkomen kan worden. Daarnaast moeten er vaak maatregelen genomen worden zoals het realiseren van alternatief leefgebied, plaatsen van amfibieënschermen en het afvangen van de dieren.
Met een cuvet kunnen gevangen vissen en amfibieënlarve goed bekeken worden zodat de soort bepaald kan worden. Zoals hier een kleine modderkruiper die door onze ecologen gevangen werd bij nader onderzoek naar de aanwezigheid van de grote modderkruiper, z’n neefje.
Vanuit de Wet natuurbescherming (Wnb) is het verplicht te zorgen voor alle in het wild levende dieren en planten en hun directe omgeving, de zogenaamde algemene zorgplicht (art. 1.11 Wnb). Soorten die meer bescherming nodig hebben zijn opgenomen in bijlage A van de Wnb (art. 3.11 Wnb) of de Habitatrichtlijn (art. 3.5 Wnb). Het is verboden deze soorten opzettelijk te doden of hun voortplantingsplaatsen en rustplaatsen te vernielen (lid 1 en 4 art. 3.5 en lid 1a en b art. 3.10 Wnb). De mate van bescherming door de Wnb bepaald hoe groot de inspanning moet zijn om te voldoen aan de wet. Zo is het voor soorten welke niet in bijlage A of de habitatrichtlijn zijn opgenomen enkel vanuit de algemene zorgplicht nodig een inspanning te leveren om deze soorten te beschermen. Soms zijn soorten van bijlage A vrijgesteld in de provincie waar de werkzaamheden plaatsvinden. Voor deze soorten geldt dan wel nog de algemene zorgplicht. Wanneer maatregelen nodig zijn vanuit de algemene zorgplicht is het vaak voldoende om 1 dag af te vissen door één of meerdere van onze ecologen, afhankelijk van de grootte van de watergang.
Wilt u het risico voorkomen dat u uw werk niet kunt uitvoeren? Middels een ecologische inspectie of vanuit eerder uitgevoerd onderzoek kan de aanwezigheid van beschermde soorten vastgesteld worden of bekend zijn. Door op tijd beschermende maatregelen te treffen, kunnen werkzaamheden zoals gepland doorgaan. Hiermee voorkomt u uitstel van werkzaamheden en overtreding van de Wet natuurbescherming.
Zeker wanneer beschermde soorten van de habitatrichtlijn aanwezig zijn, kan er soms een hele logistieke uitdagen aan hangen. Individuen van soorten van de habitatrichtlijn moeten namelijk allemáál afgevangen worden. Om dit te kunnen garanderen zijn meerdere dagen onder geschikte omstandigheden, in de geschikte periode nodig om alle individuen af te vangen. Zo is de winter voor de meeste soorten niet geschikt, omdat ze dan vaak in winterslaap zijn en goed verstopt zitten in de vegetatie. Ook moet er worden bijgehouden welke dieren en hoeveel er gevangen worden om aan te kunnen tonen dat vrijwel alle aanwezige individuen van die beschermde soort zijn gevangen. Omdat ieder project uniek is beoordelen we elke keer weer hoe soorten beschermd en afgevist moeten worden. Hiervoor zetten wij de ervaring en deskundigheid van onze ecologen in, gecombineerd met de beschikbare kennisdocumenten die voor bepaalde soorten beschikbaar zijn. Soms is voor een project een ontheffing van de Wet natuurbescherming vereist.
Vissen en amfibieën leven in of zijn gebonden aan het water. Om stress van het afvangen tot een minimum te beperken worden de gevangen individuen zo snel mogelijk verplaatst naar een alternatief, geschikt leefgebied in de omgeving. Wanneer dit echter niet aanwezig is, moet deze ruim voordat de werkzaamheden en het afvissen plaatsvinden, worden gerealiseerd. Een lange periode is nodig, omdat vegetatie in een nieuw ontwikkeld leefgebied zich eerst moet ontwikkelen voordat het geschikt is. Om te voorkomen dat amfibieën tijdens de werkzaamheden terug trekken naar het werkgebied, dient er bovendien een amfibieënscherm rondom het werkgebied geplaatst te worden voordat het afvissen plaats vindt.
Wanneer er een watergang gedempt of deels drooggezet wordt, is het dus mogelijk dat ruim van te voren het noodzakelijk is een ontheffing aan te vragen en een alternatief leefgebied te realiseren voor beschermde vissen en amfibieën. Vervolgens moet er nog een amfibieënscherm geplaatst worden en vindt er een periode van afvissen plaats. Pas wanneer de aanwezige vissen en amfibieën verplaatst zijn naar een veilig gebied, kunnen de werkzaamheden plaatsvinden.
Wilt u hier meer over weten? Neem dan contact op met onze afdeling ecologie voor meer informatie over inspecties i.v.m. vissen en amfibieën en andere beschermde soorten, wij zijn u graag van dienst!